Tijdens de Coronapandemie veranderde er voor mij als cameraman een aantal zaken. Het gros van de items ging over Corona, Corona en nog eens Corona. Reportages maken in het buitenland, een leuk onderdeel van mijn vak, stopte bijna helemaal. Ik ben tijdens Corona nog wel een aantal keren naar de Amerikaanse verkiezingen geweest, dan zaten we eerst in een lege Boeing 747 en reden we even later door een volledig verlaten San Francisco heen, om vervolgens op de hotelkamer een opwarm maaltijd uit de magnetron te eten. Of we gingen met de auto naar Berlijn zonder onderweg ook maar één Nederlander tegen te komen. Het was een hele bijzondere periode. Toen de Corona afliep was er voor mij één ding duidelijk geworden, het vele vliegen was definitief voorbij.

Maar toen begon de oorlog in Oekraine. En wat bleek, het reizen was helemaal niet voorbij maar werd juist nog intensiever dan in de periode voor Corona. Het jaar 2022 werd voor mij het jaar dat ik in totaal drie van de negen maanden in het buitenland zat en ik tussendoor in Nederland aan het compenseren was. Werken in Nederland, daar kwam ik bijna niet meer aan toe en Suus en Yme moesten het vaak stellen zonder mij.

Het vele reizen begon vanaf het moment dat Rusland bezig was met zijn troepenopbouw rondom Oekraine. Eelco en ik gingen kijken in de landen die grenzen aan Rusland. Want hoe kijkt men in Finland, Letland, Litouwen en Estland tegen de Russische troepenopbouw aan rondom de Oekraine. De inwoners van deze landen maakten zich zorgen en daar wilden wij natuurlijk alles van weten. Het was weer als vanouds, vliegtuig in, vliegtuig uit, huurauto oppikken en vele honderden kilometers rondrijden door prachtige landen. Iedere nacht een ander hotel en draaien van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat om daarna op de hotelkamer een item in elkaar te monteren voor de uitzending.

Op een gegeven moment kwam de vraag of ik, als er oorlog zou komen, ook naar de Oekraïne zou willen afreizen. Ik heb al veel meegemaakt tijdens mijn werk. Overstromingen, aardbevingen, orkanen en opstanden maar een echte oorlog dat was nieuw voor mij. Rondlopen in een kogelvrijvest in een land waar er op je geschoten wordt, dat is niets voor mij, dacht ik. Ik heb daarom bedankt voor de eer en gezegd dat ik daar geen behoefte aan had.

Die oorlog begon en enkele collega’s van mij gingen erheen. Ik vond het spannend en volgde ze op Facebook en Twitter. Ik zag beelden voorbij komen van kapot geschoten dorpen, huilende mensen en andere ellende. Ik vroeg me af hoe het was om te draaien in de Oekraine, zou echt alles kapot geschoten zijn of zou er ook nog iets overeind staan. Ik moest denken aan die keren dat ik in Haiti was na een aardbeving. Toen ik daar mijn shots draaide koos ik eerder voor het shot van een gebouw dat was ingestort en niet voor het gebouw, dat iets verderop stond, en niet was ingestort. In de uitzending leek dan al snel dat alles was ingestort terwijl dat niet zo was. Of als ik een onderwerp draai over de drukte op de Nederlandse wegen, dan film ik wegen vol met auto’s en niet wegen die leeg zijn. In de uitzending lijkt dan dat het op alle wegen druk is terwijl er ook wegen zijn waar het niet druk is. Meestal is het zo dat het in het echt minder erg is dan in de montage. Want in de montage wordt alles gecomprimeerd en wordt er gefocust op één onderwerp.

Mijn collega Jaap ging naar de Oekraine. Op Facebook schreef hij het volgende:

Jaap bevestigde wat ik eigenlijk al wist. Als je er zelf bij bent is het veel minder heftig dan het op tv lijkt. De ellende zie je op tv wel, dat je in de avond lekker zit te eten in een goed restaurant, dat zie je op tv niet. Ik heb toen overlegd met Suus en zij vond het prima als ik naar de Oekraïne ging. Ik heb vervolgens mijn werk gebeld en gezegd dat ik bij nader inzien tóch best naar de Oekraïne toe wilde. Toen ging het snel. Het NOS Journaal was nog op zoek naar een cameraman voor een reis twee weken later die twee en een halve week ging duren. Ik ben toen in de meivakantie met mijn zoontje Yme nog naar Frankrijk op vakantie geweest, in mijn hoofd was ik tijdens die vakantie best veel bezig met de reis die ging komen want ik vond het best spannend. Toen het uiteindelijk zover was, en we de grens van Polen naar de Oekraïne over reden, was de spanning direct na de grensovergang weg. Want aan de ene kant van de grens is het precies hetzelfde als aan de andere kant. Als je door de Oekraïne heen rijdt dan heb je het grootste gedeelte van de tijd niet in de gaten dat je in een land in oorlog bent. In de reizen die op deze reis volgden is er ook geen enkel moment geweest dat ik me ongemakkelijk voelde of het gevoel had dat ik in gevaar was.

De eerste reis was met Wessel de Jong (verslaggever TV) en Roel Pauw (verslaggever radio). Eerst zijn we een aantal dagen in Lviv geweest en daarna door naar Kyiv. We zijn een aantal keren richting Tsjernobyl gereden om daar een aantal reportages te draaien en we hebben gedraaid in en rond Kyiv zelf. Dit soort reizen zijn intensief, zo’n reis duurt tussen de twee en drie weken maar door alle indrukken heb je na afloop heb je het gevoel dat je twee tot drie maanden bent weggeweest.

Ik was nog niet terug van deze reis of het verzoek voor een volgende reis naar de Oekraïne kwam alweer binnen. Dit keer met Wouter Zwart. Met Wouter had ik, net zoals met Wessel en Roel, nog niet eerder gedraaid. We hadden wel eens een handje geschud maar daar was het bij gebleven. Twee en een halve week op reis met iemand die je vrijwel niet kent gaat niet automatisch goed. Er zou irritatie kunnen ontstaan over kleine dingen maar het kan natuurlijk ook zijn dat de één een stapje verder wil gaan dan de ander. Ik heb me weliswaar nooit onveilig gevoeld, maar uiteindelijk liepen we wel door mijnenvelden en waren we soms dichtbij het front. Ik kan achteraf zeggen dat al mijn reizen naar de Oekraïne heel prettig zijn verlopen. Met Wouter ben ik diep naar het oosten gereisd. Een totaal andere reis dan de eerste en daarom zeker net zo bijzonder om mee te maken. Vooral in de zomer is de Oekraïne een prachtig land om doorheen te reizen.

In de laatste week van reis twee kwam het verzoek voor een derde reis naar de Oekraine. Dit keer niet voor het NOS journaal maar voor een andere afdeling van de NOS. Het ging om een 50 minuten durend programma over wat er met het ingezamelde geld van giro 555 was gebeurd. De eerste twee reizen waren we met een klein team, een verslaggever, chauffeur, fixer en soms een tolk. Bij deze derde reis kwam er een presentator bij, Jeroen Pauw, een regisseur, een redacteur en een producer. Met dit team zijn we vanuit Polen twee weken door de Oekraïne gereisd, een reis van bijna 4000 km. We zijn in het plaatsje Izioem geweest dat net bevrijd was door het Oekraïense leger. Het was een hele bijzondere ervaring en we hebben een prachtig programma gemaakt.

Na deze reis heb ik een ruime week vrij gehad en toen ben ik voor Nieuwsuur 8 dagen naar Pakistan geweest om daar een drietal items te draaien over de overstromingen. Deze reis, die ik maakte met verslaggever Marijn Duintjer Tebbens, was één van de bijzonderste reizen die ik in mijn carriere heb gemaakt. Azië is sowieso al totaal anders dan Europa en dat gecombineerd met de Islam en extreme armoede met daarbij een rampzalige overstroming maakt dat je je in een andere wereld waant. Alles is anders, het maakt niet uit wat voor foto je maakt, hij is altijd bijzonder.

Na Pakistan ben ik een weekje thuis geweest en toen begon mijn laatste reis van dit jaar. Ik ben samen met Eelco naar Amerika geweest om daar een drietal reportages te maken over de Mid Terms. We hebben ruim 2000 kilometer door Pennsylvania gereden. Iedere nacht een ander hotel en we hebben veel dingen gezien.

Over iedere reis die ik dit jaar heb gemaakt had ik met gemak een heel uitgebreid verhaal kunnen schrijven voor mijn website. Ik had er de puf niet voor en uiteindelijk prop ik alle reizen nu in dit verslag. Alles bij elkaar heb ik dit jaar een heleboel bijzondere dingen meegemaakt, maar nu is het eventjes klaar met reizen. Na al die verschillende hotels ligt mijn eigen bed toch het allerlekkerst. Iedere avond uit eten met Eelco, Wessel, Roel, Wouter, Marijn, Jeroen, Babs, Arjen of Paul, het was geweldig leuk, maar thuis eten met Suus en Yme is het fijnst. En waar ik ook heel veel zin in heb is, lekker draaien in Nederland, met al die verslaggevers bij Nieuwsuur die voornamelijk in het binnenland bezig zijn en ik dus al bijna een jaar niet meer heb gezien!!! Ik ben weer beschikbaar in Nederland voor vrienden en collega’s!

Tot snel!